Vụ kiện tập thể chống lại Pump.fun: Nghi vấn về lạm dụng MEV khiến nhà đầu tư thua lỗ 5,5 tỷ USD

Một vụ kiện tập thể lớn tại Mỹ đang gây xôn xao trong cộng đồng crypto, khi cáo buộc rằng cơ chế MEV đã bị sử dụng để mang lại lợi ích cho nội gián, trong khi nhà đầu tư nhỏ lẻ tin tưởng rằng các đợt ra mắt token là công bằng.

Tóm tắt nhanh về vụ kiện

Bằng chứng cho thấy sự phối hợp giữa các nội gián: Hơn 5.000 tin nhắn nội bộ tiết lộ việc ra mắt token và thao túng thời gian giao dịch.
Cáo buộc MEV tạo lợi thế cho nội gián: Nội gián có thể mua token mới với giá thấp, đẩy giá lên và bán ra, bỏ lại nhà đầu tư nhỏ lẻ thua lỗ.
Pump.fun quảng cáo sự công bằng: Công ty khẳng định không có presale hay whitelist, nhưng cáo buộc chỉ ra rằng thứ tự giao dịch thực tế lại bị thao túng.
Giá trị vụ kiện: Nếu thắng, vụ kiện có thể thay đổi cách thức mà nền tảng giới thiệu token và đảm bảo quyền lợi cho nhà đầu tư nhỏ lẻ.

Bằng chứng mới trong vụ kiện

Người tố cáo đã công bố hơn 5.000 tin nhắn nội bộ, cho thấy sự hợp tác giữa các nội gián trong việc ra mắt token và cách thức giao dịch trên Pump.fun. Một thẩm phán liên bang đã chấp nhận bổ sung các bằng chứng này vào hồ sơ vụ kiện, liên quan đến Pump.fun, Jito Labs, Solana Labs, Solana Foundation và một số lãnh đạo đáng chú ý.

Điểm mấu chốt: MEV và lợi ích cho nội gián

Nguyên đơn trong vụ kiện cho rằng nội gián đã được ưu tiên tiếp cận các mã thông báo mới thông qua công cụ MEV, trong khi nhà đầu tư nhỏ lẻ lại bị thuyết phục rằng mọi đợt ra mắt đều công bằng.

Cụ thể, nội gián có thể:

Mua token với giá thấp ban đầu
Đẩy giá lên nhanh chóng
Bán ra ngay, khiến nhà đầu tư nhỏ lẻ thua lỗ

Vụ kiện này bao gồm các nhà đầu tư đã mua token trên Pump.fun từ tháng 3/2024 đến tháng 7/2025, tổng thiệt hại ước tính từ 4,4 tỷ đến 5,5 tỷ USD, trong khi Pump.fun bị cáo buộc đã thu về hàng trăm triệu USD từ phí giao dịch.

Những gì Pump.fun quảng bá với người dùng

Thực tế mà Pump.fun phát đi là họ không có pre-sale, không whitelist và không vòng private. Người tạo token cũng phải tham gia mua bán trên thị trường công khai. Theo lý thuyết, các tuyên bố này là đúng, không ai được cấp token trước khi ra mắt.

Vấn đề chính: Sự thao túng thứ tự giao dịch

Điểm mấu chốt mà đơn kiện nhấn mạnh là không nằm ở việc ai được mua sớm, mà là ai có quyền ưu tiên đưa giao dịch vào block trước. MEV hoạt động hiệu quả ở chính chỗ này.

Trong blockchain, ai kiểm soát thứ tự giao dịch trong một block có thể mua trước người khác, tạo ra lợi thế lớn trong các đợt launching có thanh khoản mỏng.

Nội gián vẫn “mua công khai” nhưng luôn ưu tiên

Nội gián có thể không được cấp token trước, nhưng lại lợi dụng bot và hạ tầng MEV để trả phí cao và ưu tiên xử lý giao dịch. Vì thế, lệnh giao dịch của họ luôn được đưa vào đầu block, trong khi nhà đầu tư retail, dù thực hiện giao dịch cùng thời điểm, vẫn bị xếp hàng phía sau.

Trên giao diện mà mọi người thấy, có vẻ như mọi người cùng nhau "mua công khai," nhưng thực tế thứ tự xử lý lại bị thao túng, trong khi Pump.fun vẫn khẳng định về tính công bằng.

Kịch bản lạm dụng diễn ra như thế nào

Theo cáo trạng, toàn bộ quy trình diễn ra nhanh chóng chỉ trong vài giây hoặc vài phút:

Token ra mắt
Nội gián sử dụng bot MEV để mua ở block đầu với giá cực thấp
Curve bonding đẩy giá lên mạnh mẽ do thanh khoản mỏng
Nhà đầu tư retail FOMO tham gia mua ở mức giá cao hơn
Nội gián bán ra sau vài block
Giá thị trường sụp đổ, nhà đầu tư nhỏ lẻ mắc kẹt.

Ý nghĩa của vụ kiện

Nếu các cáo buộc được chứng minh là đúng, nó có thể tạo tiền lệ quan trọng cho:

Cách thức mà các nền tảng launch token quảng bá tính công bằng.
Vai trò và trách nhiệm của MEV, validator, và hạ tầng blockchain.
Việc bảo vệ nhà đầu tư nhỏ lẻ trong các đợt phát hành memecoin.

Việc tòa án chấp nhận các bằng chứng mới cho thấy rủi ro pháp lý đối với Pump.fun và các bên liên quan ngày càng gia tăng, trong khi cuộc tranh luận về MEV và tính công bằng trên blockchain vẫn tiếp diễn mà chưa có hồi kết.