Tòa án Ly Hôn Đối Mặt Với Thách Thức Từ Tài Sản Số Trong Ví Cá Nhân

Hệ thống pháp lý đang tìm cách thích ứng với sự gia tăng của tài sản số, đặc biệt là Bitcoin, mà giờ đây ngày càng nhiều người tự lưu ký. Điều này tạo ra thách thức lớn cho các vụ ly hôn khi tòa án không thể truy cập tài sản mà không có private key. Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá tình hình hiện tại, những biện pháp pháp lý đã được thực hiện, cũng như các giải pháp tiềm năng cho vấn đề này.

Key Takeaways

Tài sản số ngày càng được lưu trữ trong ví cá nhân, gây khó khăn cho việc phân chia trong các vụ ly hôn.
Hệ thống pháp lý đang dần thích ứng với tài sản số nhưng vẫn bị giới hạn bởi quyền kiểm soát private key.
Các xét xử ly hôn có liên quan đến tài sản số có khả năng gia tăng trong tương lai khi số lượng Bitcoin trong ví cá nhân tiếp tục tăng.
Mô hình ví đa chữ ký (multisig) đang nổi lên như một giải pháp khả thi cho việc quản lý tài sản số trong bối cảnh hôn nhân.

Tình Trạng Tài Sản Số Hiện Nay

Ngày càng nhiều Bitcoin hiện đang được lưu trữ ngoài sàn giao dịch, khiến tòa án khó khăn trong việc xử lý tài sản này mà không có khóa riêng (private key). Tỉ lệ Bitcoin trên sàn hiện chỉ còn khoảng 14-15% tổng nguồn cung, tương đương 2,7-2,8 triệu BTC. Phần lớn số Bitcoin này giờ đây được lưu ký cá nhân hoặc trong các tổ chức, nơi việc kiểm soát phụ thuộc vào cụm từ khôi phục từ 12-24 ký tự.

Trong những vụ ly hôn, tòa án chỉ có thể phân chia những tài sản mà hệ thống pháp lý có thể chứng minh sự tồn tại hoặc buộc phải giao nộp. Điều này tạo ra mâu thuẫn khi tài sản được tự lưu ký. Mặc dù tòa có thể yêu cầu kê khai tài sản, nhưng việc không tuân thủ có thể dẫn đến phạt tài chính hoặc tội coi thường tòa, nhưng thẩm phán vẫn không thể tự mình phát lệnh chuyển Bitcoin nếu không có private key.

Hệ Thống Pháp Lý Đang Thích Ứng

Cơ quan pháp lý ở Anh và xứ Wales đã ban hành Đạo luật Tài sản Số 2025, chính thức công nhận quyền sở hữu một số loại tài sản số. Khái niệm “đối tượng dữ liệu” của Ủy ban Luật pháp đã giúp xây dựng nền tảng cho điều này, cho phép tòa án ban hành lệnh phong tỏa, truy dấu và xác lập quyền sở hữu — mặc dù không thể tạo ra khóa riêng.

Tòa án Anh đã cấp lệnh phong tỏa tài sản crypto để ngăn chặn nhiều vụ lừa đảo, và quy trình này đang dần được áp dụng rộng rãi hơn trong các tranh chấp dân sự. Luật sư tại Anh và Mỹ thường bắt đầu quá trình truy tìm tài sản bằng việc phân tích sao kê ngân hàng, hồ sơ thuế và các dữ liệu khác liên quan, nhưng blockchain vẫn tạo ra những thách thức đặc biệt khi không ghi lại dấu vết rõ ràng.

Nguyên Nhân Các Quy Định Không Hiệu Quả

Theo báo cáo giữa năm 2025 của Chainalysis, thiệt hại từ các vụ trộm cắp crypto lên đến 2,1 tỷ USD, trong khi dòng vốn bất hợp pháp đang chuyển dịch sang stablecoin. Dữ liệu chuỗi hiệu quả trong việc truy vết khi giao dịch diễn ra qua một sàn hoặc trung gian.

Tại châu Âu, MiCA và Travel Rule đang được áp dụng từ năm 2024-2025, yêu cầu chuẩn hóa thông tin của người gửi và nhận. Tuy nhiên, các biện pháp này ít ảnh hưởng đến khả năng lấy lại khóa riêng. Sự khác biệt giữa mô hình lưu ký và tự lưu ký đang tạo ra những thách thức riêng cho quá trình cưỡng chế từ phía pháp luật.

Tác Động Thị Trường Và Tương Lai Của Tài Sản Số

Giá trị Bitcoin nằm ngoài sàn đang gia tăng, trong khi ETF đang thu hút một lượng lớn BTC vào lưu ký tổ chức. Dự báo rằng tỷ lệ Bitcoin ngoài sàn có thể tiếp tục tăng thêm 2-4% vào cuối năm 2026, kéo theo sự gia tăng trong số vụ ly hôn có các yếu tố crypto không hợp tác hơn.

Quy trình điều tra hiện nay bao gồm phân tích nhiều nguồn khác nhau và khi không có private key, tòa án có thể điều chỉnh phân chia tài sản để phản ánh rủi ro "không thu hồi được".

Giải Pháp Đề Xuất

Mô hình ví đa chữ ký (multisig), với ví dụ 2/3, đang được xem là giải pháp khả thi cho các gia đình. Các nhà cung cấp như Casa, Unchained và Nunchuk đang phát triển quy trình thừa kế và phục hồi tài sản, tạo ra khuôn mẫu cho các thỏa thuận tiền hôn nhân và hậu hôn nhân — nơi tài sản crypto được giữ trong ví chung dưới sự giám sát của bên thứ ba trung lập.

Mô hình này không chỉ giúp đảm bảo tính minh bạch trong việc phân chia tài sản, mà còn tạo ra cơ sở pháp lý để thực thi quyền sở hữu tài sản trong các vụ ly hôn.

Kết Luận

Mặc dù có nhiều quy định mới nhằm quản lý tài sản số, nhưng việc tiếp cận khóa riêng vẫn là một thách thức lớn. Đối với các vụ ly hôn, điều này đồng nghĩa với việc:

Tài sản trên sàn có thể dễ dàng bị truy vết và phân chia.
Tài sản trong ví tự lưu ký chỉ có thể bị ảnh hưởng gián tiếp qua các biện pháp chế tài, không thể trực tiếp chuyển coin.

Cuối cùng, chỉ có khóa riêng mới quyết định phần tài sản nào có thể được chia.