Cuộc Chiến Lạnh Crypto: Tương Lai Của Tiền Tệ Kỹ Thuật Số

Cuộc Chiến Lạnh Crypto: Tương Lai Của Tiền Tệ Kỹ Thuật Số

Tìm hiểu về cuộc đối đầu giữa CBDC và tiền mã hóa, từ chính sách của Trump cho đến chiến lược của Trung Quốc.

Key Takeaways

Dự trữ Bitcoin của Trump và kho altcoin nhằm mang lại lợi thế phi tập trung cho Mỹ.
Nhân dân tệ kỹ thuật số của Trung Quốc là công cụ toàn cầu cho thương mại kỹ thuật số do nhà nước kiểm soát.
CBDC hứa hẹn kiểm soát nhưng tiền mã hóa cung cấp tự do — cả hai đều có nhược điểm.
Tương lai của tiền tệ sẽ là sự kết hợp giữa hệ thống trung tâm và phi tập trung.

Tiền Tệ Kỹ Thuật Số: Chiến Trường Của Các Siêu Cường

Hiện đang có nhiều trao đổi về những căng thẳng gia tăng giữa các siêu cường toàn cầu — từ việc tăng cường quân sự, phá bỏ hiệp định cho đến các cuộc chiến thương mại. Thế nhưng, một cuộc chiến lạnh khác đang âm thầm gia tăng và lĩnh vực chiến đấu này chính là tiền tệ.

Dưới đây là một cái nhìn về cuộc đua toàn cầu để kiểm soát tương lai của tài chính kỹ thuật số vào năm 2025. Một bên là Mỹ — hiện đang đẩy mạnh các công nghệ phi tập trung như Bitcoin, Ethereum và stablecoin, với Tổng thống Donald Trump dẫn đầu một chiến dịch bất ngờ nhằm tích trữ crypto như một tài sản quốc gia.

Bên còn lại là Trung Quốc, đang theo đuổi một cách tiếp cận khác — hoàn toàn tập trung, dựa vào hạ tầng được nhà nước bảo trợ và một loại tiền tệ kỹ thuật số ngân hàng trung ương (CBDC) có tên là nhân dân tệ kỹ thuật số (e-CNY).

Hai tư tưởng đối lập rõ ràng ở đây: một bên khuyến khích mạng lưới mở, không cần quyền hạn, và bên còn lại là tiền tệ kiểm soát, lập trình để phục vụ mục tiêu của nhà nước. Bài viết này sẽ phân tích diễn biến phía sau — từ dự trữ Bitcoin chiến lược của Trump đến sự triển khai toàn cầu của e-CNY — cùng với tác động của chúng đối với cách mà chúng ta kiếm tiền, chi tiêu và tiết kiệm trong tương lai.

Chính Sách Crypto của Trump Năm 2025

Trong một động thái táo bạo gây chấn động Washington và Phố Wall, Tổng thống Trump đã ký một sắc lệnh hành chính vào tháng 3 năm 2025 để thiết lập dự trữ Bitcoin chiến lược. Hãy hình dung nó như một Fort Knox kỹ thuật số — chỉ khác là thay vì những thỏi vàng, nó chứa khoảng 200,000 BTC đã bị chính phủ tịch thu theo thời gian.

Tính đến tháng 4 năm 2025, kho Bitcoin này có giá trị xấp xỉ 18 tỷ USD. Thú vị hơn là chính phủ sẽ không bán ra số Bitcoin này, mà giữ lại như một tài sản chiến lược đóng vai trò trong tương lai của an ninh tài chính quốc gia.

Điều đáng chú ý là dự trữ này được thiết lập mà không chi tiêu tiền thuế của người dân. Thay vào đó, nó tận dụng các tài sản crypto bị tịch thu từ các vụ án hình sự — một cách thông minh giúp tránh được sự phản đối chính trị.

Ngoài dự trữ Bitcoin, sắc lệnh của Trump còn tạo ra một kho tài sản kỹ thuật số của Mỹ bao gồm các altcoin lớn như Ether, Solana, XRP và Cardano, cũng được lấy từ các vụ thi hành luật. Không giống như dự trữ Bitcoin, kho tài sản này có thể sử dụng linh hoạt hơn, có thể mua, giữ hoặc bán những tài sản kỹ thuật số này tùy thuộc vào lợi ích quốc gia.

Tóm lại, Trump đang thúc đẩy Mỹ không chỉ phòng thủ mà còn dẫn đầu trong lĩnh vực crypto. Ông khuyến khích sự chuyển mình sang những nhân sự ủng hộ crypto ở các vị trí chủ chốt và biến Nhà Trắng thành một trung tâm thảo luận về blockchain. Ví dụ nổi bật là hội nghị về crypto gần đây ở Nhà Trắng — lần đầu tiên có một sự kiện như vậy, với sự tham gia của những lãnh đạo từ các sàn giao dịch hàng đầu, các giao thức blockchain và quỹ đầu tư.

Thông điệp rõ ràng: Crypto có một chỗ đứng. Trong khi đó, Bộ Tư pháp dự kiến sẽ âm thầm giải thể nhóm thực thi pháp luật về crypto, một đơn vị từng tập trung vào việc tiêu diệt tội phạm liên quan đến tài sản kỹ thuật số. Mặc dù điều này đã thu hút chỉ trích, nó đánh dấu một sự chuyển đổi rộng lớn hơn: giảm bớt quy định để thúc đẩy sự phát triển của ngành.

Chiến Lược Nhân Dân Tệ Kỹ Thuật Số Của Trung Quốc

Trong khi Mỹ đổ dồn vào crypto phi tập trung, Trung Quốc lại tiến theo hướng hoàn toàn ngược lại — hoàn toàn tập trung, hoàn toàn do nhà nước bảo trợ. Họ đang di chuyển với tốc độ chóng mặt.

Nhân dân tệ kỹ thuật số, hay e-CNY, đã được phát triển trong gần một thập kỷ và hiện đang trong chế độ triển khai. Mục tiêu là tăng cường kiểm soát tài chính của Trung Quốc, giảm phụ thuộc vào đồng đô la Mỹ và xây dựng một loại tiền tệ hoạt động cả trong nước lẫn quốc tế — tất cả dưới sự giám sát của Đảng Cộng sản Trung Quốc.

Điều này nằm trong chiến lược lớn hơn của Chủ tịch Tập Cận Bình về việc củng cố quyền lực nhà nước, nâng cao giám sát và mở rộng tầm ảnh hưởng tài chính của Trung Quốc.

Tính đến nay, e-CNY đã được triển khai tại hàng chục thành phố Trung Quốc. Nó đang được sử dụng để trả lương, mua sắm, đi tàu điện ngầm, và ngay cả thanh toán hóa đơn với các cơ quan chính phủ. Chẳng hạn, công nhân công cộng ở Changshu hiện nhận lương bằng nhân dân tệ kỹ thuật số theo mặc định, và hơn 10 triệu thương nhân ở 17 tỉnh đã chấp nhận e-CNY.

Trung Quốc không chỉ dừng lại ở biên giới. Thông qua các sáng kiến như Dự án mBridge, Trung Quốc đang thử nghiệm thanh toán CBDC xuyên biên giới với các đối tác lớn như Thái Lan, UAE và Hong Kong. Mục tiêu rõ ràng: làm cho nhân dân tệ kỹ thuật số trở thành phương thức thanh toán chính trong thương mại toàn cầu, đặc biệt là nơi đồng đô la thường chiếm ưu thế.

Và điểm khác biệt lớn là e-CNY có thể hoạt động ngoại tuyến thông qua NFC và Bluetooth, hỗ trợ hợp đồng thông minh cho logic tiền tệ, và kết nối trực tiếp vào hạ tầng thanh toán kỹ thuật số khổng lồ của Trung Quốc. Điều này biến nó thành một công cụ mạnh mẽ cho cả kiểm soát và tiện ích — hai yếu tố mà Bắc Kinh rất coi trọng.

Trung Quốc đang cố gắng định hình lại trật tự tài chính toàn cầu. Bằng cách thúc đẩy nhân dân tệ kỹ thuật số trong thương mại xuyên biên giới, Trung Quốc đang định vị e-CNY như một lựa chọn thay thế cho các stablecoin gắn với đô la Mỹ và thậm chí là chính đồng đô la. Đây là một phần trong chiến lược lớn hơn nhằm giảm sự phụ thuộc vào đô la và đang được thử nghiệm trong các kịch bản thực tế.

Tại Hong Kong, nhân dân tệ kỹ thuật số hiện đã có thể được sử dụng trong các giao dịch hàng ngày. Người dùng không cần tài khoản ngân hàng đại lục để nạp và chi tiêu e-CNY tại cửa hàng và trên các cửa hàng trực tuyến. Thông qua một ứng dụng di động được phát hành bởi Ngân hàng Trung Quốc (Hong Kong), người dùng có thể mở một ví e-CNY chỉ với số điện thoại và ID địa phương. Đây là một bước quan trọng hướng tới sự chấp nhận quốc tế chính thống, đặc biệt ở châu Á.

Thay vì phụ thuộc vào hệ thống SWIFT hay các kênh thanh toán truyền thống do phương Tây kiểm soát, Trung Quốc đang xây dựng một mạng lưới tài chính kỹ thuật số của riêng mình — nhanh chóng, lập trình được và hoàn toàn dưới sự giám sát của ngân hàng trung ương. Thông điệp rất rõ ràng: Nhân dân tệ kỹ thuật số là một vũ khí địa chính trị trong cuộc chiến giành quyền kiểm soát tương lai của tiền tệ.

CBDC và Tiền Mã Hóa: Hai Tầm Nhìn Khác Nhau

Khi các chính phủ chạy đua để xác định hình thức tiền tệ trong thập kỷ tới, hai tầm nhìn hoàn toàn khác nhau đang xuất hiện: CBDC và các loại tiền mã hóa như Bitcoin và Ether. Một bên là công cụ quyền lực của chính phủ, bên kia là biểu tượng của tự do tài chính.

CBDC

Nhận thức được lợi ích và nhược điểm của CBDC, ta nhận thấy:

Kiểm soát tốt hơn nền kinh tế: Ngân hàng trung ương có thể điều chỉnh lãi suất, phát tiền trợ cấp ngay lập tức, thậm chí làm cho tiền không sử dụng hết hạn chế để khuyến khích chi tiêu.
Thanh toán nhanh, rẻ hơn: CBDC có thể loại bỏ trung gian như ngân hàng hay nhà xử lý thẻ, giảm chi phí giao dịch và nâng cao hiệu quả.
Tính bao trùm tài chính: Những người không có tài khoản ngân hàng có thể truy cập vào tiền một cách trực tiếp qua ví kỹ thuật số.
Ngăn chặn tội phạm: Tính minh bạch của CBDC giúp chính phủ theo dõi và giám sát tài chính — một lợi thế lớn trong cuộc chiến chống rửa tiền và trốn thuế.

Còn về mặt tiêu cực?

Không thân thiện với quyền riêng tư: Mỗi giao dịch CBDC có thể bị chính phủ theo dõi. Đó là lợi thế lớn cho việc thực thi pháp luật nhưng không tốt cho những ai coi trọng sự riêng tư cá nhân.
Mối nguy với các ngân hàng thương mại: Nếu người dân chọn nắm giữ tiền bạc trực tiếp với ngân hàng trung ương, điều đó có thể làm suy yếu vai trò của các ngân hàng thương mại trong nền kinh tế.

Như vậy, trong khi CBDC hứa hẹn mang lại hiệu quả và kiểm soát, họ cũng đặt ra những mối lo ngại về giám sát và tập trung hóa.

Mô Hình Hoạt Động Của e-CNY

Tiền Mã Hóa

Tiền mã hóa như Bitcoin hoàn toàn không nằm trong sự kiểm soát của chính phủ nào. Các loại tiền này tồn tại trên các mạng blockchain phi tập trung và được quản lý bởi mã, không phải ngân hàng trung ương.

Phi tập trung = Tự do: Bitcoin không quan tâm bạn đến từ đâu, điểm số tín dụng của bạn ra sao hay liệu chính phủ có chấp thuận hay không — bạn có thể gửi hoặc nhận giá trị mà không cần trung gian và không cần bất kỳ sự cho phép nào.
Tiếp cận toàn cầu: Với một chiếc điện thoại và kết nối internet, bất kỳ ai cũng có thể sử dụng tiền mã hóa, và điều này thật sự quan trọng ở những nơi có tiền tệ không ổn định hoặc hạ tầng ngân hàng hạn chế.
An ninh và minh bạch: Blockchain là những sổ cái công khai, không thể thay đổi. Mọi giao dịch đều được ghi lại mãi mãi và bạn có thể xác minh chúng bất cứ lúc nào.

Các thách thức về tiền mã hóa hiện tại:

Biến động cực đoan: Một ngày Bitcoin có thể tăng 30%, ngày kế tiếp giảm 40%. Với nhiều người, đây chủ yếu là tài sản đầu cơ thay vì tiền tệ ổn định.
Áp lực quy định: Chính phủ không hài lòng về hoạt động của tiền mà họ không thể kiểm soát. Từ các vụ kiện của SEC đến những lệnh cấm hoàn toàn, crypto hoạt động trong một vùng xám pháp lý suốt.

Vậy giữa CBDC và tiền mã hóa, đâu sẽ là lựa chọn tốt hơn? Điều này phụ thuộc vào những gì bạn coi trọng hơn: hiệu quả và an toàn hay tự do và độc lập. CBDC có thể mang lại thanh toán nhanh chóng hơn, những công cụ tốt hơn cho quản lý kinh tế, đồng thời tạo cầu nối cho những người chưa có tài khoản ngân hàng. Nhưng chúng cũng có thể dọn đường cho một thời kỳ giám sát tài chính và quyền kiểm soát của nhà nước mới.

Các đồng tiền mã hóa mang lại sức mạnh cho con người trong việc kiểm soát tiền bạc của mình, nhưng chúng cũng ẩn chứa rủi ro và sự biến động theo thị trường.

Tương Lai Của Tiền Tệ

Cuối cùng, tương lai của tiền tệ sẽ không chỉ được định hình bởi một khía cạnh duy nhất. Nó sẽ là sự kết hợp phức tạp giữa tiền kỹ thuật số do chính phủ phát hành và tiền mã hóa phi tập trung.

Một mặt, CBDC đang trở nên phổ biến hơn. Hơn 130 quốc gia — bao gồm hầu hết các nền kinh tế lớn — đang phát triển hoặc thử nghiệm tiền kỹ thuật số của riêng mình. Trung Quốc đã đưa nhân dân tệ kỹ thuật số vào hoạt động, trong khi các quốc gia khác như Vương quốc Anh, Liên minh châu Âu, Ấn Độ và Brazil cũng gần hoàn thiện.

Mặt khác, tiền mã hóa không hề có dấu hiệu giảm nhiệt. Chính quyền Trump xem crypto như một công cụ phi tập trung của tự do kinh tế. Hơn nữa, mặc cho những cú sốc thị trường, các cuộc đàn áp quy định và nỗi lo hoài nghi, việc chấp nhận tiền mã hóa vẫn đang tăng lên. Ví Bitcoin đang trong tay hàng trăm triệu người, và Ethereum hỗ trợ một hệ thống tài chính song song. Ở những nơi như Argentina, Nigeria và Ukraine, crypto có thể là một cứu cánh đáng giá.

Chúng ta đang tiến đến một tương lai hybrid — nơi CBDC sẽ xử lý các giao dịch tài chính chính thống (thuế, trợ cấp, thanh toán hàng ngày), trong khi tiền mã hóa hoạt động song song như một hệ thống tùy chọn cho những ai tìm kiếm nhiều tự do hơn, nhiều quyền riêng tư hơn hoặc một lớp bảo vệ chống rủi ro từ fiat.