Nếu bạn từng chuyển ETH hay mua NFT, chắc hẳn đã thấy phí giao dịch “gas fee” - đôi khi thấp, đôi khi cao bất ngờ. Vậy gas fee là gì, tại sao lại biến động mạnh, và làm thế nào để tối ưu chi phí khi giao dịch trên Ethereum? Hãy cùng tìm hiểu ngay sau đây.

1. Gas Fee là gì?

Gas fee là phí trả cho mạng Ethereum để thực hiện một giao dịch hoặc chạy smart contract. Phí này được trả bằng ETH, tính bằng đơn vị gwei (1 gwei = 0.000000001 ETH).

Gas giúp đảm bảo rằng mọi giao dịch đều được xử lý công bằng, đồng thời ngăn chặn spam hoặc tấn công mạng. Người xác nhận giao dịch (validator) sẽ nhận được phần thưởng từ khoản phí này.

2. Cách tính Gas Fee

Phí gas được tính dựa trên công thức: Gas fee = Gas limit × Gas price

Gas limit là lượng năng lượng cần thiết để thực thi giao dịch.
Gas price là giá mà người dùng sẵn sàng trả cho mỗi đơn vị gas.

Sau bản nâng cấp EIP-1559, Ethereum áp dụng mô hình gồm base fee (phí cơ bản, bị “đốt”) và priority fee (tiền tip để giao dịch được xử lý nhanh hơn).

Điều này giúp phí minh bạch hơn, nhưng vẫn có thể tăng mạnh khi mạng quá tải.

3. Vì sao phí giao dịch Ethereum lại cao?

Có ba nguyên nhân chính:

Mạng quá tải - Khi nhiều người giao dịch cùng lúc (đặc biệt trong thời gian NFT “hot” hoặc sự kiện DeFi lớn), mức phí tăng do cạnh tranh để được xử lý nhanh.
Tác vụ phức tạp - Giao dịch đơn giản như chuyển ETH tiêu tốn ít gas, trong khi gọi smart contract (swap, mint NFT, staking) tốn nhiều gas hơn.
Thiếu giải pháp mở rộng - Dù Ethereum đã chuyển sang cơ chế Proof of Stake, khả năng mở rộng vẫn là thách thức, khiến phí đôi khi vẫn cao.

4. Cách giảm Gas Fee hiệu quả

Giao dịch vào giờ thấp điểm (theo dõi bằng công cụ như ETH Gas Station hoặc Etherscan).
Sử dụng Layer 2 như Arbitrum, Optimism, Polygon để giảm phí đáng kể.
Hạn chế chia nhỏ giao dịch – nên gộp các thao tác vào cùng một lần gửi.
Tùy chỉnh priority fee hợp lý, tránh đặt quá cao nếu không cần xử lý gấp.

Kết luận

Gas fee là một phần tất yếu của mạng Ethereum, giúp duy trì tính bảo mật và hiệu suất. Tuy nhiên, việc hiểu rõ cách hoạt động và biết mẹo tối ưu sẽ giúp bạn giao dịch tiết kiệm hơn.

Để nắm vững nền tảng Ethereum trước khi tìm hiểu sâu hơn, bạn có thể đọc thêm tại: Ethereum là gì? Khác gì so với Bitcoin