Khi nhắc đến DeFi (Tài chính phi tập trung), nhiều người thường nghĩ đến lợi nhuận cao, tự do tài chính và khả năng giao dịch không cần ngân hàng.

Nhưng đi cùng tiềm năng ấy là rủi ro bảo mật cực lớn, khi các vụ hack trị giá hàng trăm triệu USD liên tục xảy ra, làm rung chuyển cả thị trường tiền mã hóa.

Nếu bạn chưa quen với khái niệm này, hãy tìm hiểu trước tại bài viết DeFi là gì và cách tài chính phi tập trung đang thay đổi ngân hàng truyền thống để nắm rõ nền tảng trước khi đi sâu vào các vụ việc nổi bật.

Vụ hack DAO (2016) - “Cú sốc đầu tiên” của DeFi

Năm 2016, The DAO - một quỹ đầu tư phi tập trung chạy trên nền tảng Ethereum, đã bị tấn công và mất hơn 60 triệu USD ETH.

Nguyên nhân đến từ lỗ hổng trong hợp đồng thông minh (smart contract) cho phép hacker rút tiền nhiều lần trước khi hệ thống kịp cập nhật số dư.

Vụ việc này khiến Ethereum phải hard fork để khôi phục tài sản, tạo ra hai chuỗi song song: Ethereum (ETH) và Ethereum Classic (ETC).

Bài học rút ra: Dù hợp đồng thông minh tự động và minh bạch, một dòng code sai cũng có thể khiến dự án sụp đổ.

Poly Network (2021) - 610 triệu USD và “hacker tốt bụng”

Tháng 8/2021, Poly Network, một giao thức cross-chain nổi tiếng, bị tấn công với thiệt hại hơn 610 triệu USD - vụ hack DeFi lớn nhất lịch sử tính đến thời điểm đó.

Điều đáng ngạc nhiên là hacker đã hoàn trả toàn bộ số tiền, tự xưng chỉ “muốn cảnh báo lỗ hổng bảo mật”.

Vụ việc này cho thấy rủi ro tiềm ẩn trong các giao thức kết nối giữa nhiều blockchain, nơi chỉ cần một điểm yếu trong smart contract cũng có thể bị lợi dụng.

Bài học: Trong thế giới phi tập trung, niềm tin phải được thay thế bằng kiểm toán và minh bạch mã nguồn.

Wormhole (2022) - Mất 325 triệu USD vì lỗi đơn giản

Wormhole, một cầu nối giữa Ethereum và Solana, bị hack vào tháng 2/2022, mất hơn 325 triệu USD.

Hacker đã khai thác lỗi xác thực chữ ký (signature validation) trong mã nguồn chưa được cập nhật lên mạng chính (mainnet).

Sự cố này nhấn mạnh rằng:

Ngay cả những dự án được đầu tư hàng triệu USD vẫn dễ bị tấn công nếu quy trình kiểm thử bị bỏ qua.
Việc cập nhật mã nguồn và kiểm toán bảo mật thường xuyên là điều bắt buộc trong DeFi.

Ronin Network (2022) - Bài học từ Axie Infinity

Ronin Network, sidechain của tựa game nổi tiếng Axie Infinity, bị hack hơn 620 triệu USD vào tháng 3/2022.

Nguyên nhân đến từ việc hacker chiếm quyền kiểm soát 5/9 validator nodes, do đội ngũ vận hành quản lý private key quá tập trung.

Đây là minh chứng cho thấy ngay cả những dự án lớn, có hàng triệu người dùng, vẫn có thể bị đánh sập nếu mất cân bằng giữa “phi tập trung” và “tính bảo mật”.

Những bài học lớn cho nhà đầu tư và dự án DeFi

Kiểm toán bảo mật là bắt buộc - Mỗi dòng code đều cần được đánh giá bởi bên thứ ba uy tín.
Quản lý khóa cá nhân (private key) an toàn - Không để quá nhiều quyền kiểm soát tập trung.
Luôn cập nhật và vá lỗi kịp thời - Hacker thường khai thác lỗ hổng nhỏ bị bỏ quên.
Không FOMO lợi nhuận - Dự án lợi nhuận cao thường đi kèm rủi ro cao.
Minh bạch và giám sát cộng đồng - Cộng đồng là “lá chắn” đầu tiên phát hiện hành vi bất thường.

Kết luận

DeFi mở ra kỷ nguyên mới của tài chính phi tập trung - nơi mọi người có thể tự do giao dịch mà không cần ngân hàng.

Tuy nhiên, “phi tập trung” không đồng nghĩa với “an toàn tuyệt đối”. Những vụ hack đình đám trong DeFi nhắc nhở chúng ta rằng, dù công nghệ có tiên tiến đến đâu, bảo mật vẫn là yếu tố cốt lõi để đảm bảo niềm tin và sự bền vững của hệ sinh thái.