Tình hình Quy định về Tiền mã hóa tại Việt Nam: Cập nhật và Phân tích

Key Takeaways

Việt Nam đã tuyên bố việc sử dụng tiền mã hóa làm phương thức thanh toán cho hàng hóa và dịch vụ là bất hợp pháp, do lo ngại về sự ổn định tài chính.
Mặc dù quyền sở hữu và giao dịch tiền mã hóa trên sàn giao dịch vẫn hợp pháp, nhưng do thiếu quy định, đây vẫn là một lĩnh vực xám.
Việt Nam dự kiến sẽ phát triển khung pháp lý lớn cho quy định tiền mã hóa vào năm 2025, bao gồm quyền sở hữu, các biện pháp phòng chống rửa tiền (AML), chính sách thuế và các yêu cầu cấp phép cho các hoạt động tiền mã hóa.
Tiền mã hóa rất phổ biến tại Việt Nam, với tỷ lệ áp dụng thường dẫn đầu trong chỉ số toàn cầu về việc sử dụng tiền mã hóa.

Người dân Việt Nam rất yêu thích tiền mã hóa, với đất nước này trở thành một trong những đầu tàu toàn cầu về tỷ lệ áp dụng và khối lượng giao dịch. Tuy nhiên, chủ sở hữu tiền mã hóa và các doanh nghiệp vẫn phải đối mặt với những thách thức về pháp lý và quy định. Điều này gây khó khăn cho một ngành đang bùng nổ về sự phổ biến.

Chính phủ đang thận trọng trong từng bước đi của mình, cố gắng cân bằng giữa lợi ích của công nghệ blockchain và lo ngại về sự ổn định tài chính. Bình quân, có kế hoạch giới thiệu khung pháp lý cho quy định tiền mã hóa vào năm 2025. Khung này sẽ được xây dựng với sự góp mặt của nhiều cơ quan quản lý, bao gồm Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và Bộ Tài chính.

Bối cảnh Lịch sử về quy định tiền mã hóa tại Việt Nam

Một trong những điều thú vị là tỷ lệ áp dụng tiền mã hóa ở Việt Nam rất cao. Quốc gia này đã nhiều lần đứng đầu trong Chỉ số Tỷ lệ Áp dụng Tiền mã hóa Toàn cầu, đặc biệt là vào năm 2021 và 2022 trong đợt bùng nổ đại dịch COVID-19. Một cuộc khảo sát đã chỉ ra rằng 21% người tiêu dùng Việt Nam cho biết đã sử dụng hoặc sở hữu tiền mã hóa.

Dù là những fan hâm mộ của tiền mã hóa, quan điểm của chính phủ về lĩnh vực này vẫn chưa theo kịp với sự phát triển của nó từ năm 2017. Khi Bitcoin lần đầu tiên vượt qua mức 10.000 USD vào năm 2017, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã thực hiện bước đi đầu tiên bằng cách tuyên bố tiền mã hóa không phải là tiền hợp pháp và cấm sử dụng tiền mã hóa để thanh toán.

Ngay sau đó, Thủ tướng đã ban hành “Quyết định số 1255/QĐ-TTg” để phê duyệt kế hoạch xây dựng khung pháp lý cho việc quản lý tài sản ảo và tiền điện tử. Tuy nhiên, tiến độ thực hiện vẫn còn chậm.

Từ năm 2018, cơ quan quản lý chứng khoán đã củng cố quan điểm của mình và cảnh báo các công ty không nên tham gia vào các hoạt động liên quan đến tiền mã hóa sau khi Ngân hàng trung ương cấm các ngân hàng thương mại thực hiện giao dịch tiền mã hóa. Từ 2019 đến 2023, Việt Nam tập trung vào nghiên cứu công nghệ blockchain, phát triển hướng dẫn kinh doanh và cân bằng giữa đổi mới và rủi ro.

Vào năm 2024, Bộ Tư pháp đã làm rõ rằng quyền sở hữu tiền mã hóa là hợp pháp và sẽ không bị cấm. Điều này đến trước thời điểm dự kiến phát hành khung quy định cho thị trường tiền mã hóa vào năm 2025.

Tình trạng pháp lý hiện tại của tiền mã hóa tại Việt Nam

Tình trạng pháp lý của tiền mã hóa tại Việt Nam hiện đang trong tình trạng mờ mịt. Hiện tại, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cấm phát hành, phân phối và sử dụng tiền mã hóa như là phương tiện thanh toán. Tuy nhiên, việc sở hữu hoặc giao dịch tiền mã hóa là không bất hợp pháp.

Kế hoạch phát triển khung pháp lý để quy định vào tháng 5 năm 2025 mang lại hy vọng về sự rõ ràng. Khung này dự kiến sẽ giải quyết vấn đề sở hữu cũng như bảo vệ chống lại các hoạt động tội phạm như rửa tiền.

Thái độ của chính phủ đối với giao dịch và sàn giao dịch tiền mã hóa

Chính phủ tiếp tục duy trì cách tiếp cận thận trọng trong việc quy định các quy tắc giao dịch tiền mã hóa và sàn giao dịch tại Việt Nam. Tương tự như quyền sở hữu tiền mã hóa, việc vận hành một sàn giao dịch tài sản kỹ thuật số tại Việt Nam cũng đang trong tình trạng xám. Mặc dù không bị coi là bất hợp pháp, nhưng không có luật lệ chắc chắn nào được đưa ra. Điều này không đồng nghĩa với việc các hoạt động hoàn toàn tự do, các yêu cầu về tài chính truyền thống vẫn được áp dụng.

Các sàn giao dịch tiền mã hóa tại Việt Nam vẫn phải thực hiện KYC (Know Your Customer - Biết Khách Hàng), tuân thủ các quy định AML (phòng chống rửa tiền) và báo cáo tài chính định kỳ cho các cơ quan chức năng.

Thuế đối với tiền mã hóa tại Việt Nam

Thiếu quy định rõ ràng về tiền mã hóa cũng dẫn đến sự mơ hồ trong vấn đề thuế. Vào năm 2016, Bộ Tài chính đã đưa ra hướng dẫn về thuế đối với tiền mã hóa, cho rằng việc mua và bán tiền kỹ thuật số được phân loại là hoạt động thương mại chịu thuế. Điều này có nghĩa là sẽ phải chịu thuế giá trị gia tăng (VAT) và thuế thu nhập doanh nghiệp (CIT) đối với các công ty và thuế thu nhập cá nhân (PIT) đối với các cá nhân. Tuy nhiên, hướng dẫn này đã gặp phải nhiều tranh chấp pháp lý.

Tòa án đã tuyên bố rằng Bitcoin không phải là phương tiện thanh toán hoặc hàng hóa công nhận, do đó không phải chịu thuế. Trong khi đó, Bitcoin và các loại tiền mã hóa khác vẫn nằm trong một khoảng trống pháp lý. Tình hình thuế trong tương lai của tiền mã hóa vẫn chưa được xác định cụ thể, nhưng khi các khung luật được đưa ra, có khả năng sẽ có VAT, CIT, PIT và thuế lợi nhuận vốn (CGT) được áp dụng. Điều này khiến việc duy trì hồ sơ chi tiết về giao dịch trở nên quan trọng.

Quy định tiền mã hóa và phòng chống rửa tiền (AML)

Để giúp theo dõi hoạt động giao dịch và hạn chế hoạt động bất hợp pháp, Việt Nam đã triển khai các quy định về AML. Phương pháp chính là thực hiện quy trình KYC nghiêm ngặt. Điều này có nghĩa là tất cả người dùng phải đăng ký và xác thực danh tính để sử dụng các nền tảng này.

Tác động của quy định tiền mã hóa tới doanh nghiệp và nhà đầu tư Việt Nam

Sự thiếu quy định rõ ràng tạo ra nhiều khó khăn cho các startup tiền mã hóa và nhà đầu tư trong ngành. Trong khi quyền sở hữu và giao dịch không bị cấm, nhưng việc các tài sản kỹ thuật số này không nằm trong khuôn khổ luật pháp rõ ràng ở Việt Nam đã khiến nhiều người sử dụng bối rối.

Xu hướng gần đây và triển vọng trong tương lai

Doanh nghiệp và cá nhân nên theo dõi các thay đổi sắp tới. Nhiều quy định mới về các biện pháp AML, chính sách thuế và yêu cầu cấp phép cho các hoạt động tiền mã hóa được cho là sắp có hiệu lực.

Chúng ta hy vọng rằng quy định về tài sản kỹ thuật số tại Việt Nam sẽ mang lại:

Tính hợp pháp cao hơn
Hướng dẫn rõ ràng cho doanh nghiệp
Phân loại thuế rõ ràng
Việc áp dụng rộng rãi hơn.

Phân tích so sánh: Việt Nam và các nước châu Á khác

Dù dẫn đầu về tỷ lệ áp dụng tiền mã hóa, nhưng Việt Nam lại kém theo sau các quốc gia khác về mặt quy định. Mặc dù bị chỉ trích nhiều, song điều này cũng có thể là một chiến lược nhằm học hỏi từ sự phát triển của các quy định toàn cầu trước khi đưa ra quyết định.

Kết luận

Blockchain vẫn là một ngành nghề đang nổi lên tại Việt Nam, khiến việc cập nhật và phát triển các quy định về tiền mã hóa trở nên cần thiết. Cả cá nhân và doanh nghiệp cần chú ý đến những thay đổi này, đặc biệt là trước năm 2025, khi các khung pháp lý dự kiến sẽ được ban hành.